हातकणंगलेचा किंग मेकर कोण?

हातकणंगले लोकसभा निवडणुकीचा निकाल जाहीर झाला. शेवटच्या काही फेऱ्यांपर्यंत घासून जाणारी ही निवडणुक सर्वच महाराष्ट्रात चर्चेचा विषय झाली होती. 

विद्यमान खासदार धैर्यशील माने यांना आपली जागा राखण्यात यश आलं. या यशानंतर मानेंना सहकार्य करणाऱ्या अनेकांनी किंग मेकर ची जाहिरात सुरू केली. 

आणि ती साहजिकच आहे. अटीतटीच्या लढतीत एक एक मतदान महत्वाचे असते आणि प्रत्येक जण किंग मेकर असतोच असतो. पण खरा किंग मेकर कोण हा प्रश्न अनुत्तरितच राहतो, त्याचाच मागोवा आपण या मध्ये घेऊ. 

या निवडणुकीत चार प्रमुख उमेदवार होते. त्यापैकी रेसमध्ये तीन उमेदवार होते. 

(१) धैर्यशील माने - शिवसेना (शिंदे गट)

(२) सत्यजित सरूडकर पाटील -शिवसेना (ठाकरे गट )

(३) राजू शेट्टी (स्वाभिमानी)

उमेदवारी पुर्वीचे चित्र :-

हातकणंगले लोकसभा मतदारसंघात विद्यमान खासदार धैर्यशील माने यांच्यावर स्वकियांनी आरोप केले होते की, हातकणंगले लोकसभा मतदारसंघात त्यांचा जनसंपर्क नाही. तर एका ठिकाणी त्यांचे विरोधात मोर्चाही निघाला होता. धैर्यशील माने यांचे विरोधात नाराजी दिसत होती. 

दूसऱ्या बाजूला राजू शेट्टी यांनी ऊसदरासाठी आंदोलन केले होते. ते महाविकास आघाडीत येतील अशी शक्यता होती. मात्र त्यांच्या निर्णय प्रक्रियेत ठामपणा नव्हता. त्यामुळे त्यांनी शेवटी एकला चलो रे हि भूमिका स्विकारली. 

महाविकास आघाडीने इथे शाहुवाडी पन्हाळा चे माजी आमदार सत्यजित सरूडकर-पाटील यांना उमेदवारी दिली आणि मतदारसंघात चित्रच पालटले.

महाविकास आघाडीत जोश संचारला आणि जागोजागी शिवसेनेसोबत एकजीव होऊन राष्ट्रवादी व काँग्रेस प्रचारात उतरली. सत्यजित आबांची हवा अतिशय जोरदार झाली आणि ती उत्तरोत्तर वाढतच गेली. 

प्रचारादरम्यान:-

धैर्यशील माने : धैर्यशील माने यांच्या क्षमतेवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित करून ईचलकरंजीचे विद्यमान खासदार प्रकाश आवाडे यांनी स्वतः ची उमेदवारी घोषित केली मात्र ते बंड दूसऱ्याच दिवशी शमलं. त्या बंडाचा परिणाम धैर्यशील माने यांच्यासाठी वाईट होणार असे वाटले होते मात्र ते बंडच कदाचित ईचलकरंजी मधील मताधिक्याला कारणीभूत ठरलं.

धैर्यशील माने यांनी एका टप्प्यावर प्रचारात चांगलाच कमबॅक केला. 

त्यांनी स्वतः केलेल्या विकासकामांची पुस्तिका काढली होती. प्रचाराच्या गाड्याही जोरात फिरत होत्या.

तरी त्यांची प्रचारात म्हणावी अशी आघाडी नव्हतीच. 

राजू शेट्टी:- राजू शेट्टी हे निवडणूक लढणारच होते. आक्रोश पदयात्रेनिमित्ताने त्यांचा चांगला संपर्कही घडून आला होता.

प्रचारात चांगलीच आघाडी त्यांनी घेतली होती. फॉर्म भरायला मोठं शक्तीप्रदर्शन घडलं होतं. अगदी सांगता सभेलाही मोठी गर्दी शेतकऱ्यांनी केली होती. 

सत्यजित सरूडकर पाटील:- आबांची उमेदवारी डिक्लेर झाल्यावर पुर्ण मतदारसंघात जोश होता. लोकांनी स्वतः निवडणूक हातात घेतली होती. जोरदार प्रचार लोकांकडून चालू होता. 

सोशल मीडिया ही चांगलाच व्यापला होता.

मात्र प्रचाराच्या गाड्या चार ते पाच दिवस उशिरा आल्या.त्यांची संख्याही कमी होती. असं जरी असलं तरीही आबांना लोकांचा प्रतिसाद उत्स्फूर्त होता.

महत्वाच्या सभा:-

धैर्यशील माने:-

नरेंद्र मोदी:- नरेंद्र मोदी यांची कोल्हापुरात धैर्यशील माने आणि संजय मंडलिक यांच्यासाठी प्रचारसभा झाली.

या सभेचा धैर्यशील माने यांना फार काही फायदा झाला नसला तरीही हिंदुत्ववादी मतदार टिकून ठेवण्यात यश आले.

योगी आदित्यनाथ :-  

हातकणंगले लोकसभा मतदारसंघातील धैर्यशील माने यांचा गड असणाऱ्या इचलकरंजी या विधानसभा क्षेत्रात इचलकरंजी शहरात उत्तर प्रदेशचे मुख्यमंत्री हिंदुत्वाचा चेहरा योगी आदित्यनाथ यांची मोठी सभा झाली. या सभेत उद्धव ठाकरे यांच्या सभेच्या तुलनेत गर्दी कमी असली तरी ती हिंदुत्ववादी गर्दी होती. 

 काठावरच्या हिंदुत्ववादी मतांना ठाकरे यांच्याकडे जाण्यापासून रोखण्यात या सभेमुळे यश मिळाले.

नितीन गडकरी:- विकास पुरुष अशी प्रतिमा असणाऱ्या नितीन गडकरी यांची सभा हुपरी या रूढ अर्थाने भाजपचा किल्लाच असणाऱ्या ठिकाणी झाली.

 या सभेमुळे थोडाफार प्रमाणात विकासाचा दृष्टिकोन असल्याची प्रतिमा मिळण्यास माने यांना नितीन गडकरींच्या सभेचा फायदा झाला.

एकनाथ शिंदे:- मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी अगदी जिल्हा परिषद गटात सुद्धा सभा घेण्याचा धडाका लावला स्वतः मुख्यमंत्री असण्याचा अविर्भाव न आणता. अगदी ग्राउंड लेव्हल ला जाऊन सभा घेतल्या याचा मोठा फायदा धैर्यशील माने यांना झाला कारण मूख्यमंत्र्यासारखा एक माणूस आपल्या गावी येऊन सभा करतो याचा चांगला परिणाम त्या त्या भागातील लोकांवरती झाला. स्थानिक नेते चार्ज झाले.

सत्यजित सरूडकर पाटील:-

उद्धव ठाकरे : उद्धव ठाकरे यांच्या स्वतःच्या पक्षाचा उमेदवार इथे लढत असूनही फक्त एकमेव इचलकरंजी येथे एकच सभा घेतली.

त्या सभेला मोठी गर्दी झाली होती. त्या सभेचा एक चांगला परिणाम दिसून आला. त्याच दिवशी पलीकडे त्याच शहरात योगी आदित्यनाथ यांची सभा होती. मात्र त्या गर्दी पेक्षा अधिकची गर्दी उद्धव ठाकरे यांच्या सभेला होती या सभेत उत्स्फूर्तपणे  लोकांचा प्रतिसाद होता. तिथले उद्धव ठाकरे यांचे भाषण प्रभावी झाले.

शरद पवार:- सत्यजित पाटील सरूडकर हे शरद पवार यांच्या मित्र पक्षाचे उमेदवार तरीही शरद पवार यांनी या मतदारसंघात दोन सभा घेतल्या.

 त्यापैकी एक सभा भर दुपारी शिराळा येथे घेतली.

तर दुसरी सभा इचलकरंजी येथे उद्धव ठाकरे यांच्यासोबत घेतली. 

शरद पवार यांच्या उपस्थितीमुळे राष्ट्रवादी काँग्रेस चा कार्यकर्ता चार्ज झाला आणि त्याचा फायदा आबांना झाला.

आदित्य ठाकरे:- शिवसेनेचे ठाकरे गटाचे युवा नेतृत्व आदित्य ठाकरे यांनी मोजून एकच सभा घेतली.

तीही संध्याकाळी हातकणंगले येथे घेतली.

 या सभेत कोल्हापूरचे सतेज पाटील यांचे भाषण तुफान गाजले.

 या सभेत ही लोकांचा उत्स्फूर्त प्रतिसाद होता आणि या सभेने एक वातावरण निर्मितीचा चांगला प्रयत्न केला.

राजू शेट्टी:-

राजू शेट्टी यांनी पहिल्या दिवसापासून शेतकरी हेच माझे स्टार प्रचारक अशी भूमिका घेतली होती आणि ती तितकी खरी होती. शिरोळ तालुक्यातील अनेक शेतकरी स्वतः शिराळा शाहुवाडी मध्ये जाऊन प्रचार करत होते. 

बच्चू कडू:- प्रहार जनशक्ती पक्षाचे बच्चू कडू यांनी दोन सभा शेट्टी यांच्यासाठी घेतल्या होत्या. त्याचा फायदा थोड्याफार प्रमाणात झाला. साधी माणसं अशा प्रतिमा निर्मितीसाठी उपयोगी पडली.

जोडणा आणि जुळण्या

धैर्यशील माने: धैर्यशील माने यांच्यासाठी लागलेल्या जोडण्या पाहू.

अमित शहा:- केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांनी अनेक प्रमुखांना कोल्हापुरात भेटून त्यांना काही प्रमाणात आश्वस्त केलं. काहींना फोनवरून योग्य तो संदेश दिला गेला.

एकनाथ शिंदे:- एकनाथ शिंदे यांनी इथे तळ ठोकला होता. रात्री २ वाजता त्यांनी भेटीगाठी घेतल्या. कोण छोटा कोण मोठा हे न पाहता सर्वांच्या भेटीगाठी घेतल्या. सर्वांशी त्याच आपुलकीने त्यांनी संवाद साधला. आवाडेंचं बंड शमवलं. एकनाथ शिंदे यांनी धैर्यशील माने यांना एकटं पडू दिलं नाही. 

निवेदिता माने वहिनी:- निवेदिता माने या मतदारसंघात दोनवेळा खासदार होत्या. त्यावेळी त्यांनी अनेकांना मोठं करण्याचं काम केलं होतं.  जनसंपर्क होता. ते कनेक्शनस कामाला आले. 

सत्यजित पाटील सरूडकर :-

जयंत पाटील:- राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षाचे प्रांताध्यक्ष जयंत पाटील यांनी अनेक जोडण्या लावल्या. वाळवा शिराळा मध्ये पण त्याला फारसं यश आलं नाही. 

राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षाचा राज्यभर कारभार सांभाळत असताना फॉलोअप कदाचित झाले नसावे. त्यामुळे जोडण्यांना थोडं अपयश आलं. 

सतेज पाटील:- कोल्हापूर जिल्ह्यातील दमदार नेते सतेज उर्फ बंटी पाटील यांनी शिरोळ हातकणंगले आणि ईचलकरंजी इथे अनेक जोडण्या लावल्या. त्यालाही फारसं यश आलेलं दिसत नाही. कोल्हापूर लोकसभा मतदारसंघात बंटी पाटील विरूद्ध बाकीचे सर्व असा सामना होता. त्यामुळे त्यांची एनर्जी तिथे फार खर्ची पडली. इथे मात्र ज्या प्रमाणात यश मिळायला हवे होते ते मिळाले नाही. 

राजू शेट्टी:- 

राजू शेट्टी यांच्याकडे जोडणी लावणारा संघटनेचा कार्यकर्ता सोडून दूसरा कुणीही नव्हता. इस्लामपूर चे निशिकांत पाटील वगळता त्यांना इतर कुणाची मदत मिळाली नाही.

विधानसभा मतदारसंघात काय झालं?

इस्लामपूर वाळवा:-

जयंत पाटील यांनी कार्यकर्त्यांना घासून पुसून काम करण्याची सूचना केली होती. तशी ती झाली ही असावी. चांगले मताधिक्य आले असले तरी ते अपेक्षेप्रमाणे नाही. 

याउलट धैर्यशील माने यांना इथून चांगली मतं मिळाली. लोकांत चर्चा होती की धैर्यशील माने तीन नंबरला राहतील पण इथे एकनाथ शिंदे यांच्या जोडण्या यशस्वी ठरल्या आणि चांगली मतं मिळाली. 

राजू शेट्टी यांचा हा तसा गड होता. मागील खेपेस राजू शेट्टी यांना इथून २० हजारांचं मताधिक्य होतं. यावेळी मात्र मतदारांनी त्यांच्याकडे पाठ फिरवली. 

शिराळा:- शिराळ्या मध्ये राष्ट्रवादी काँग्रेस (शरद पवार)पक्षाचे दोन मजबूत नेते होते. मानसिंगराव नाईक आणि शिवाजीराव नाईक. तसेच सत्यजित आबा यांचे वडील इथे एका कारखान्याचे अनेक वर्षे व्हाईस चेरमन आहेत. मात्र इथं सत्यजित आबा यांना जे मताधिक्य मिळाले ते 'ना -के-बराबर' होतं. 

धैर्यशील माने यांनी मात्र मोठी मुसंडी मारली. या भागात वारणा कारखान्याचे डायरेक्टर आहेत. त्यांनी धैर्यशील माने यांचे चांगले काम केले. त्यामुळे धैर्यशील माने यांनी मोठी मजल मारली. 

राजू शेट्टी यांना इथे फारच कमी मते पडली.

शाहूवाडी -पन्हाळा :- 

सुरवातीला सर्वत्र चर्चा अशी होती की इथून विनय कोरे हे धैर्यशील माने यांना फार मदत करणार नाहीत. आबाचा आमदारकीचा काटा दूर जाऊदे अशी भूमिका घेतील.

मात्र इथं विनय कोरे यांनी एकनाथ शिंदे यांना देवीच्या साक्षीने शब्द दिला आणि तो खरा जरी केला नसला तरी आबांना रोखण्यात त्यांना यश आलं. 

आबांची टीम थोडीफार हवेत राहिली म्हणटलं तरी वावगं ठरणार नाही. 

राजू शेट्टींना इथे मतं फारच कमी पडली. 

हातकणंगले विधानसभा:- 

धैर्यशील माने यांचा होमपीच मतदारसंघ. त्यांना इथे मताधिक्य गृहीत धरले होते. मात्र मविआ कडे इथे एक विद्यमान आमदार आणि दोन माजी आमदार होते. ते मताधिक्य थोपवून धरतील असे वाटले होते मात्र तितकं यश आलं नाही. 

ईचलकरंजी विधानसभा:-

हा धैर्यशील माने यांचा बालेकिल्ला आहे. मागच्यावेळी इथून ७०,००० मताधिक्य असणारे माने यावेळी ४०००० च्या आसपास पोहचू शकले. तरीही हे लीड फार मोठेच म्हणावे लागेल. या मतदारसंघात एक वेगळे स्पिरीट आहे. ज्या स्पिरीट ने दोन वेळा प्रकाश आवाडेंचाही पराभव केला होता. 

प्रकाश आवाडे यांच्या बंडामूळे मानेंना फटका बसेल असे चित्र होते ते उलट खोटे ठरले आणि इथला स्पिरीट परत जागृत झाला त्याचा फायदा मानेंना झाला. 

आबांनी निश्चितच या भागात अनोळखी असतानाही पक्ष संघटना आणि इथल्या लोकल इंडिया कार्यकर्त्यांमूळे नुस्ती फाईट दिली नाही तर 'काबील-ए-तारीफ' फाईट दिली. 

शेट्टींना इथे अगदीच कमी मतं मिळाली. कमी मिळणार हे माहीत होतं पण जे मिळालं ते फारच कमी मिळालं.

शिरोळ:-

शिरोळ हा राजू शेट्टी यांचा बालेकिल्ला, मागच्या वेळेला धैर्यशील माने यांनी या किल्ल्याच्या दिंडी दरवाजावर धडक मारली होती मात्र यावेळी त्यांना किल्ला भेदण्यात यश आलं. 

शिरोळ मध्ये एक नंबरला 'धैर्यशील माने ' येणार? हे शक्य नव्हतं. 

मात्र इथेही शिंदेंची जोडणा आणि यड्रावकरांची यंत्रणा अशक्य तेही शक्य करून गेली. धैर्यशील माने यांना ३ हजारांच्या मागेपुढे मताधिक्य आहे पण तेच मोठं यश आहे. 

इथला मोठा उलटफेर म्हणजे राजू शेट्टी क्रमांक ३ वर गेले. 

मात्र आबांसाठी राबणाऱ्या गणपतराव दादा, उल्हास पाटील यांनी कमी साधनसामग्री असताना 'आबाला इथे कोण वळकतंय तर काय?' या निंदानालस्ती ला पुरेपूर उत्तर दिले. 

राजू शेट्टी यांची पारंपरिक मतंही विखुरली गेली.

आबांचे गणित ईव्हीएम मशीनवर कुठे फसले असावे? 

हातकणंगले लोकसभा मतदारसंघात पारंपरिक शिवसेनेची मतं आहेतच. धैर्यशील माने यांच्या प्रचाराच्या गाड्या भरपूर फिरल्या. त्या मानानं आबांच्या गाड्या कमीच फिरल्या. धनुष्यबाण हे शिवसेनेचे चिन्ह मात्र ते आयोगाने शिंदेना दिले. प्रचार कानावर आदळला तो धनुष्यबाणाचा.

ईव्हीएम मशीनवर क्रमांक २ ला माने यांचं धनुष्यबाण

तर

क्रमांक ३ वर मशाल चिन्ह.

ही चिन्हं लगोलग असल्याने अनेक मतं मानेंना ट्रान्स्फर झाली असावी. इथे निवडणूक आयोग किंग मेकर ठरतो म्हणटलं तर वावगं ठरणार नाही. 

दूसरे एक डमी सत्यजित आबा पाटील उभे केले ते दूसऱ्या ईव्हीएम वर होते. मात्र त्यांनाही चांगली मते पडली ती ही आबांची मते गेली.

मुस्लिम उमेदवार:- या ईव्हीएम मशीनवर अनेक मुस्लिम उमेदवार उभे होते. त्यांनाही पडलेली मतं तोंडात बोट घालायला लावणारी आहेत. 

एकूणात काय ईव्हीएम मॅनेजमेंट काय असते ते असे असते. तुम्हाला साताऱ्याचे तुतारी - पिपाणी घोटाळेही माहीत असतीलच.

वंचित फॅक्टर:- 

वंचितने जैन समाजाचे डी.सी.पाटील यांना उमेदवारी दिली तेव्हाच माहीत होते की वंचित फार मतं घेणार नाही. मात्र ३६,००० मतं त्यांनी घेतली. हे उमेदवार नसते तर ती मतं काही प्रमाणात सत्यजित आबांना मिळाली असती. 

र स द, साधनसामग्री :-

 रसद, साधनसामग्री होती त्याची मॅनेजमेंट फक्त एकाच उमेदवाराकडे होती. ती पुरवणे आणि योग्य ठिकाणी पुरवणे हे सोप्पं काम नसतं. पण ती रसद पोचली गेली आणि अपेक्षित परिणाम साधला. लोकसभेला रसद पुरवठा ऐन लाटेत करणे हे काही खायचे काम नाही पण ते साधले गेले. 

वैयक्तिक मला या धैर्यशील माने यांच्या विजयाचे किंग मेकर हे वर विश्लेषण केलेले सगळे घटक वाटतात. शेवटी जो जिता वो सिकंदर! 

या न्यायाने 

धैर्यशीलदादा माने यांचे अभिनंदन!

सत्यजित आबा सरूडकर पाटील हे नवखे होते, अपुरी साधनसामग्री, रसद असतानाही , चार मतदारसंघात फार परिचय नसतानाही अफाट मोठी झुंज दिली. कडवी झुंज. आबांचा विजय अपेक्षित होता तो मात्र झाला नाही.

आबांचेही अभिनंदन! बडा खेल खेला आपने!

राजू शेट्टी:-

राजू शेट्टी यांच्या मागे फार कमी लोक आले. एकला चलो रे हे रिस्की होतं. तरीही ती रिस्क घेतली. आणि चांगले लढले. एकट्याची लढाई होती. यानंतर अनेकजण वल्गना करत आहेत की शेट्टी संपतील, संघटना संपली वगैरे. असे काहीही होत नसते. राजकारणात कधीही कुणीही संपत नसतो. कठीण वेळही निघून जात असते. राजू शेट्टी यांना शेतकऱ्यांच्या जीवावर पडलेली मतं ही काही कमी नाहीत.

राजू शेट्टी यांचेही अभिनंदन!

डी.सी.पाटील :-

प्रकाश आंबेडकरांना माननारा एक वर्ग तयार झाला आहे. तो या मतदारसंघातही आहे. तीच मतं डी.सी.पाटील यांना पडली.

वंचित आघाडीच्या कार्यकर्त्यांचेही मनःपूर्वक अभिनंदन!

बाकीच्या अपक्षांचेही अभिनंदन!

-श्रेणिक नरदे. 

(ब्लॉग वाचून झाल्यावर आपल्या प्रतिक्रिया कळवा. काही फॅक्टर दुर्लक्षित राहिले असले तर ते ही सांगा.)